O πύργος των Βρασνών

Ο πύργος των Βρασνών βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του ομώνυμου οικισμού της περιοχής Ασπροβάλτας και συγκεκριμένα εντός του αυλόγυρου της εκκλησίας του χωριού (Κοιμήσεως της Θεοτόκου).(40°42'18"Ν, 23°39'12"Ε)

Ελάχιστα ιστορικά στοιχεία είναι γνωστά για το κτίσμα.

Γνωρίζουμε πως χτίστηκε κατά την παλαιολόγεια περίοδο - αρχές του 15ου αιώνα - στο κέντρο του οικισμού των Βραστών. (μετονομάσθηκε σε "Βρασνά" το 1918). Τα Βραστά μνημονεύονται στους αθωνικούς καταλόγους. Στα 1300 ανήκουν στο Κατεπανίκιο Στεφανινών, ενώ αργότερα στο Κατεπανίκιο της Ρεντίνας.

Ο πύργος χρησίμευε για την οχύρωση του οικισμού και ίσως για την ενίσχυση της φρούρησης του δρόμου από τη Βόλβη προς την πεδιάδα του Στρυμόνα.

o πύργος βρίσκεται ακριβώς πίσω από την εκκλήσία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και εμπρός από το Κοιμητήριο, εντός του χωριού

Το οχυρό αρχικά ήταν τριώροφο και στεγασμένο. Σήμερα σώζεται πλήρες στον πρώτο του όροφο (ο οποίος είναι μπαζωμένος) και τμήματά του ως και τον τρίτο.

Το εμβαδό του είναι 50 τμ (7x7.30) και οι τοίχοι του έχουν πάχος 2.40 μ στη βάση του βαίνοντας σταδιακά μειούμενοι σε πάχος. Ο πύργος είναι χτισμένος με ακανόνιστες πέτρες από την περιοχή και διαθέτει ενισχυτικές αντηρίδες (0.80x1.20) θυμίζοντας έτσι  ανάλογα κτίσματα της παλαιολόγειας περιόδου στη Μακεδονία (πύργοι Γαλάτιστας, Αγίου Βασιλείου, Ευκαρπίας, Αγίας Μαρίνας, διάφορες οχυρώσεις στο Άγιο Όρος).

Τέλος σώζονται ίχνη από το ξύλινο πάτωμα του δευτέρου ορόφου και από το ροζ επίχρισμα του καπναγωγού.

Στερεωτικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του '80 και το 1997. Οι εργασίες όμως υπήρξαν περιορισμένες, με αποτέλεσμα ο πύργος να χρειάζεται σήμερα πιο ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αν όχι για την αναστήλωση, τουλάχιστον για τη διάσωσή του.

Το καμπαναριό της εκκλησίας (19ου αιώνα) παρουσιάζει ενδιαφέρον. Στην επιμελημένη τοιχοποιεία του ενσωματώθηκαν ρωμαϊκά ταφικά ανάγλυφα.

ΠΗΓΕΣ:

Βυζαντινός Πύργος Βρασνών, Ζόμπου-Παπαδάμου-Ξάνθου, 9η Εφορεία Βυζ.Αρχαιοτήτων, 1996

*

...άλλοι πύργοι και κάστρα της Μακεδονίας